PROF. DR. HİDAYET AKDEMİR

Medicana International İstanbul Hastanesi Beyin, Sinir ve Omurga Cerrahisi Uzmanı Prof. Dr. Hidayet Akdemir, günümüzde çok az rastlanan ama en riskli beyin rahatsızlıkları arasında yer alan Beyin Damar Yumakları hakkında önemli bilgiler verdi.
 
Beyin Damar Yumakları (Avm) Hastalığı Nedir?

Beyin veya beyincik içerisinde herhangi bir yerde, kafatası içerisinde veya saçlı deri altında atar damarlar ile toplar damarlar arasında normalde olmaması gereken tarzda bir yumaklaşmaya beyin damar yumağı (AVM) adı verilmektedir.
 
Bu Hastalığın Oluşumunda Genetik Faktörler Önemli mi?

Beyin AVM hastalığında  % 10-15 kadar genetik faktörler etkilidir. Genetik faktörlü olanlarda bazı risk faktörleri vardır:
1.Hamilelik esnasında annenin radyasyona maruz kalması, 2.Hekim tavsiyesi olmadan hamilelikte ilaç kullanımı, 3 Gıdalarla alınan değişik hormonlar ve bazı virüsler risk faktörlerinin bazılarıdır. Özellikle anne adayları hamilelik esnasında yukarıda sayılan risk faktörlerinden muhakkak uzak durmalıdır.
 
Doğuştan Gelen Bir Hastalık mı? Çevresel Faktörler Etken mi?.

Beyin AVM hastalığı genellikle doğuştan gelen bir hastalıktır. Ancak nadiren travmatik AVM hastalığı vardır bunlar genellikle kafa travması sonrası beyin yaralanmaları sonrası görülür. Beyin AVM hastalığın oluşumunda çevresel faktörlerin rolü bilinmemektedir.
 
Çocuklarda Beyin Kanamalarının Asıl Nedeni Beyin Damar Yumaklarıdır.

Beyin AVM hastalığının görülme sıklığı 100.000 kişide 1 görülmektedir. Beyin AVM hastalığı genellikle 40 yaşına kadar şikayet vermeye başlar ancak çocukluk çağında ise en sık beyin kanaması sebebidir. Bir başka deyişle çocukluk çağında beyin kanamalarının en sık sebebi beyin damar yumaklarıdır.
 
Beyin Damar Yumakları İki Ana Belirtisi Vardır:
1.Beyin  kanaması 2.Sara ( epilepsi) nöbeti

Çocukluk Çağında Baş Ağrılarına Dikkat .

Beyin damar yumakları beyin kanamalarının ana nedenidir. Ancak çocukluk çağı beyin kanamalarının en sık nedeni beyin damar yumaklarıdır. Bu yüzden çocukluk çağı müzmin baş ağrıları mutlaka detaylı beyin incelemesi yapılmalıdır. Özellikle ölümcül beyin kanamalarında korunmak için baş ağrısı şikayeti doğru okunmalı ve tedavi planlanmalıdır. Hastana hastane ve doktor doktor gezen hastaların şikayetleri dikkatlice incelenirse beyinde bir damar yumağı olduğu tespit edilebilir.
 
Her Başağrısı Beyin Yumarlarının Belirtisi mi?.

Her baş ağrısı beyin damar yumakları belirtisi değildir. Ancak baş ağrıları sebebleri arasında beyin  damar yumakları vardır. Buradaki baş ağrısı taraf vermeyen özellikle kafa içi basıncını artıran yani öksürme ıkınma, efor gerektiren veya gece yatmaya bağlı adeta uzun süreli  müzmin tıbbı tedaviye cevapsız bir baş ağrısıdır. 

Beyin Damar Yumakları Hangi Hastalıklarla Karıştırılır?
1. Migren, 2. Beyin damar tıkanmaları, 3. Epilepsi, 4.Psikolojik hastalıklar
 
Beyin Damar Yumakları Tedavisi Nasıl Yapılır? Tedavi 4  ana başlıkta incelenir:
1.Cerrahi( mikrocerrahi), 2. Gama knife( radyocerrahi), 3. Embolizasyon, 4. Kombine tedavi. Bu sayılan tedavi şekilerini uygulayabilmek için; 1: Öncelikle beyin damar yumağı hastaya şikayet veriyormu yoksa vermiyormu? 2: Beyin damar yumağı bulunduğu bölgesi, lezyonun büyüklüğü ve kaç atar damar besleyicisi var veya kaç toplar damar lezyondan kan tahliye ediyor? Bu temel iki soruyu cevapladıktan sonra hangi tedavi seçeneği uygulanacağı kararı verilir. Ancak kesin bir kural olarak EVRE 1,2, 3 kadar olanlar ameliyata uygun olanlardır. Mikrocerrahi beyin damar yumağı tedavisinde altın standarttır  başarılı bir beyin ameliyatı ile bu amansız hastalıktan hiç bir sekel kalmadan kurtulunur . Ancak her beyin bölgesi damar yumakları mikrocerrahiye uygun değildir. Bu durumlarda kombine tedavi seçenekleri dikkatlice gözden geçirilmelidir.  Beyin kanamalı damar yumakları genellikle  mikrocerrahiye uygundur. Kanamalı  damar yumakları acil  şartlarda  değerledirilmelidir. Bunlarda kanama sonrası ilk  6 saat adeta altın standarttır. Bu saatler içinde kanamanın büyüklüğü  yerleşimi ve damar yumağı evrelemesi hızlıca yapılıp acil cerrahi planlanmalıdır. Örneğin beynin kritik yerlerine yerleşmiş damar yumaklarında  ise radyo cerrahi planlanır. Unutulmamalıdır Radyo cerrahi damar yumağını 2-3 sene içerisinde tedavi edecektir.  Bu tedavi ye verilen hastalar AVM ler  3 cm  kadar olan küçük damar yumaklarıdır. Radyocerrahi sonrası hastalar beyin kanaması geçirme riski daima vardır. Ayrıca radyocerrahi sonrası radyonekroz riskleride vardır.
 
 Beyin Damar Yumağı Tedavisinde Cerrahi Yöntem Altın Standarttır
Beyin damar yumakları genellikle doğuştan gelen iyi huylu bir beyin damarsal hastalıktır. Senelerce sinsice subjektif olarak baş ağrıları baş dönmeleri, bazen sara nöbetleri gibi öncü şikayetleri olur. Ani  beyin kanaması en iyi bilinen belirtidir. Teşhisi günümüzde oldukça kolay ve çabuk  konulmaktadır. Önce belirsiz şikayetleri doğru anlaşılıp uygun teşhis yöntemi uygulanırsa  beyin kanaması olmadan beyin damar yumağı teshis konulur.  Bu zor ve tehlikeli hastalığın tedavisindeki başarı öncelikle beyin damar mimarisini iyi bilen tecrübeli beyin damar cerrahlarına, embolizasyon yapabilen tecrübeli girişimsel radyologlara ve yoğun bakım ünitelerine ihtiyaç vardır.